Μαθήματα Παναθηναϊκής ιστορίας!

“The show must go on…

It’s a kind of magic

A kind of magic

One dream, one soul, one prize

One goal, one golden glance of what should be”

3 Φεβρουαρίου 2016, κάπου στον Παράδεισο…

-Κυρ Πέτρο, θέλουμε να μας παραχωρήσεις απόψε την αίθουσα εκδηλώσεων του Παραδείσου. Έχουμε γιορτή με πολλούς καλεσμένους.

-Ευχαρίστως, κύριε Γιώργο. Τι γιορτάζετε, εάν επιτρέπεται;

-Δε θυμάσαι, που ένα βράδυ σου μιλούσα για έναν αθλητικό σύλλογο που είχα ιδρύσει, παρέα με καμιά σαρανταριά συναθλητές μου, στην Αθήνα;

-Ναι, θυμάμαι!

-Ε να, γιορτάζουμε τα 108 χρόνια μας σήμερα, και είπαμε να κάνουμε ένα… reunion. Θα βρεθούμε ξανά, παλιοί και καλοί φίλοι. Θα είναι και ο Απόστολος Νικολαΐδης που θα μιλήσει ειδικά για την περίσταση.

-Τον ξέρω τον Πατριάρχη! Εξαιρετικός κύριος και ηγετική φυσιογνωμία. Κυκλοφορεί πάντα με ένα χρυσό τριφυλλάκι στο πέτο του. Λοιπόν, τι ώρα θέλετε να κλείσετε την αίθουσα;

-Στις 19.08 το βράδυ.

-Εντάξει. Αίθουσα 13, στο όνομα Γεώργιος Καλαφάτης, στις 19.08 το βράδυ. Έκλεισε!

“One flash of light that shows the way

No mortal man can win this day

It’s a kind of magic”

Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου, αλλά και ψηλά στους ουρανούς, κάποιοι αισθάνονται ξεχωριστά για τον αγαπημένο τους σύλλογο, τον Παναθηναϊκό, ο οποίος σήμερα συμπληρώνει 108 χρόνια ύπαρξης, 1.296 μήνες προσφοράς στον αθλητισμό και στην κοινωνία, περίπου 40.000 μέρες και νύχτες γεμάτες τίτλους, διακρίσεις και έντονα συναισθήματα.

Είναι πολύ δύσκολο έως και ακατόρθωτο για κάποιον να σκιαγραφήσει την έννοια «Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος». Όταν στις 3 Φεβρουαρίου του 1908, ο Γεώργιος Καλαφάτης έπαιρνε την απόφαση να ιδρύσει έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο, κοντά στο Πεδίον του Άρεως, κανένας δε φανταζόταν πως από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα, ο σύλλογος αυτός θα αποτελούσε το καμάρι του ελληνικού αθλητισμού, θα προκαλούσε ρίγη συγκίνησης στα πλήθη και θα γινόταν μέρος της ζωής των Αθηναίων αλλά και των απανταχού Ελλήνων.

Τι είναι λοιπόν ο Παναθηναϊκός;

Για κάποιους είναι απλά ένας Αθλητικός Όμιλος. Για άλλους, το ομορφότερο δευτερεύον πράγμα στη ζωή. Για άλλους, ένας καλός φίλος, πολλές φορές ο καλύτερος. Και για άλλους, όλη τους η ζωή…

Πώς θα ένιωθε άραγε ο Καλαφάτης, αν κάποιος του έλεγε τότε πως λίγες δεκαετίες μετά, θα υπήρχαν όχι ένας, αλλά χιλιάδες άνθρωποι που θα τραγουδούσαν ταυτόχρονα, για χάρη της έμπνευσης του, «είσαι η ζωή μου, η αναπνοή μου, και για σένα μόνο ζω»;

Ο Παναθηναϊκός ιδρύθηκε ως ποδοσφαιρικός Σύλλογος, από politically incorrect ανθρώπους, οι οποίοι ασφυκτιούσαν από τον καθωσπρεπισμό και την συμβατικότητα της εποχής και ήθελαν να κάνουν τη δική τους επανάσταση στο κατεστημένο. Ο «Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών» ήταν η ευκαιρία και η αφορμή για να κάνουν αυτό που λάτρευαν. Να παίζουν «φουτ-μπώλ».

Ο Παναθηναϊκός όμως ήταν ταγμένος να πρωταγωνιστήσει σε κάθε μορφή αθλητισμού, όχι μόνο στο ποδόσφαιρο. Και το Τριφύλλι, το πανάρχαιο αυτό θρησκευτικό σύμβολο, που συμβολίζει, εκτός από τύχη και ελπίδα, την τριαδικότητα, ήταν πολύ δυνατό για να εγκλωβιστεί σε αμιγώς ποδοσφαιρικά στεγανά.

Έτσι, κάπου στα 1919, ο Παναθηναϊκός ξεκίνησε να δικαιώνει με τον καλύτερο τρόπο αυτό που αναφώνησε στη γενική συνέλευση του συλλόγου, το καλοκαίρι του 1965, ο τότε Γενικός Αρχηγός του Ομίλου, Ξενοφών Χατζησαράντος: «Ο Παναθηναϊκός πάντοτε απέβλεπεν εις το να γίνει παναθλητικόν σωματείον, διότι τότε μόνον δύναται να εκπληρώσει τον προορισμόν του…». Και από «Ποδοσφαιρικός Όμιλος» έγινε «Αθλητικός Όμιλος». Και δεύτερο σχολείο, συνάμα, για χιλιάδες Έλληνες αθλούμενους…

Ο Παναθηναϊκός παρέλαβε μικρά παιδιά και τους παρέδωσε άνδρες, υποδέχθηκε και γέννησε πρωταθλητές Ελλάδας, Βαλκανιονίκες, Μεσογειονίκες, Πρωταθλητές Ευρώπης και Κόσμου, Ολυμπιονίκες, ακόμα και παγκόσμιους ρέκορντμαν.

“The bell that rings inside your mind

Is challenging the doors of time

The waiting seems eternity

The day will dawn on sanity”

Σήμερα, ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος, περνάει δύσκολες ημέρες. Ημέρες ανασύνταξης και αναδημιουργίας. Θα αποτελούσε ιεροσυλία να συγκριθεί η περίοδος που διανύουμε με την περίοδο 1941-44 της «Λεωφόρου Ηρώων», αλλά υπάρχει ένα κοινό μεταξύ του τότε και του τώρα. Και στις δύο αυτές περιόδους υπάρχει «ακάματος μόχθος» και «ασίγαστο πάθος» για να διασώσουμε το γήπεδο μας, το «σπίτι» μας δηλαδή, από κάποιον εχθρό. Και αν μπορούμε να πούμε ότι και σήμερα, όπως και τότε, υπάρχουν ήρωες, δεν ξέρουμε εάν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τη Λεωφόρο, της οποίας η ύπαρξη ακόμα βρίσκεται σε κίνδυνο… Κι από υποψήφια «Παναθηναϊκούπολη», κινδυνεύει να γίνει το θύμα κάποιας «Διπλής Ανάπλασης». Εμείς όμως, την «πράσινη σημαία μας ψηλά», θα συνεχίζουμε να την ανεμίζουμε, ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον. Και θα τραγουδάμε, παρέα «με το αλφαβητάρι πάνω στο Τριφύλλι, μαθαίνοντας το αύριο και το χθες». Ξενυχτώντας έξω από την πόρτα της Λεωφόρου και σιγοτραγουδώντας: «εδώ είναι το σπίτι σου, ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΕ!»

•Ο Παναθηναϊκός είναι ο αρχαιότερος εν ενεργεία ποδοσφαιρικός σύλλογος της Ελλάδας.

•Ο Παναθηναϊκός κατέχει το ρεκόρ λειτουργίας περισσότερων αθλητικών τμημάτων σε μία χρονιά. Και διαχρονικά όμως, ο Παναθηναϊκός έχει καλλιεργήσει τα περισσότερα αθλήματα από κάθε άλλον Σύλλογο. Άλλα για λίγους μήνες και άλλα για πάντα.

•Ο Παναθηναϊκός έχει κατακτήσει πανελλήνιο τίτλο σε 23 διαφορετικά αθλήματα. Κανένας άλλος σύλλογος δεν έχει πετύχει κάτι παρόμοιο. Το 1982 μάλιστα, κατάφερε να αποθησαυρίσει πάνω από 50 επίσημους ομαδικούς τίτλους (πανελλήνιους, περιφερειακούς και τοπικούς) σε όλες τις διοργανώσεις που συμμετείχε!

•Ο Παναθηναϊκός είναι ο σύλλογος που έχει κατακτήσει τους περισσότερους τίτλους στο σύνολο των σπορ. Συνολικά, εάν αθροιστούν οι επίσημοι τίτλοι και των μικρότερων ηλικιών, το νούμερο που προκύπτει είναι τετραψήφιο! Στο σύνολο ανδρών-γυναικών το Τριφύλλι κατέχει και πάλι την πρωτιά, με δεύτερο τον Πανελλήνιο και τρίτο τον Ολυμπιακό. Και τα δύο ρεκόρ είναι απλησίαστα. Αν κάποιος προσθέσει και τους ατομικούς τίτλους το νούμερο γίνεται δυσθεώρητο. Χώρια οι εκατοντάδες ανεπίσημοι τίτλοι που έχει κατακτήσει ο σύλλογος (τουρνουά, ποδηλατικοί γύροι και αναβάσεις, σκοπευτικές εκδηλώσεις, δρόμοι κλπ.) που επίσης αποτελούν ρεκόρ. Αλλά κάντε λίγες μέρες υπομονή για όλα αυτά…

•Ο Παναθηναϊκός είναι ο ελληνικός σύλλογος με τις μεγαλύτερες επιτυχίες στο εξωτερικό καθώς και τις περισσότερες προκρίσεις, σε όλα τα σπορ.

•Ο Παναθηναϊκός είναι ο σύλλογος με την μεγαλύτερη εκπροσώπηση αθλητών στις εθνικές ομάδες ποδοσφαίρου και μπάσκετ από όλες τις υπόλοιπες ομάδες.

Αυτά είναι μόνο ορισμένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα που κρατούν το Τριφύλλι στην κορυφή. Παράλληλα, υπάρχουν εκατοντάδες άλλες πρωτιές για τις οποίες ο Παναθηναϊκός μπορεί να υπερηφανεύεται. Είναι ο πρώτος σύλλογος που κατασκεύασε ποδοσφαιρικό γήπεδο (1922), ο πρώτος που κατασκεύασε κλειστό γήπεδο μπάσκετ (1960) ο πρώτος σύλλογος με ιδιόκτητο κλειστό κολυμβητήριο (1969), ο σύλλογος που εισήγαγε στη χώρα μας αρκετά, άγνωστα μέχρι εκείνη τη στιγμή, αθλήματα, ο πρώτος σύλλογος με σύνδεσμο οργανωμένων οπαδών και πολλά άλλα…

Είναι επίσης ο σύλλογος στο γήπεδο του οποίου σηκώθηκε για πρώτη φορά η ελληνική σημαία, τέσσερις ημέρες πριν από την οριστική απελευθέρωση της Αθήνας, στις 8 Οκτωβρίου 1944. Αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο από όλα τα υπόλοιπα…

Η αναγνώριση των αντιπάλων

Κι όπως παραδέχθηκε και ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Γεώργιος Ανδριανόπουλος, το 1963, στον εορτασμό των 55 ετών από την ίδρυση του Παναθηναϊκού:

«Σαν επίσημος εκπρόσωπος του Ολυμπιακού θα ήθελα να αναγνωρίσω την ανωτερότητα του Παναθηναϊκού, ο οποίος υπήρξε και παραμένει πρωτοπόρος των αθλητικών εκδηλώσεων του τόπου μας και αποτελεί τον Σύλλογον των πρωταθλητών, την πεμπτουσίαν του ελληνικού αθλητισμού. Και δικαίως, θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμησιν δι” όλους ημάς τους υπολοίπους και θα είναι τιμή και υποχρέωσις κάθε ελληνικού αθλητικού σωματείουνα προσπαθήσει να πλησιάσει το αδιαφιλονίκητο μεγαλείο του Παναθηναϊκού»…

“There can be only one

This race that lasts a thousand years

Will soon be done

This flame that burns inside of me

I’m hearing secret harmonies

It’s a kind of magic”

Την ίδια στιγμή, στην αίθουσα 13 του Παραδείσου συνεχίζεται η λαμπρή εκδήλωση. Πλήθος αθλητών, προπονητών και παραγόντων βρίσκονται εκεί, την ώρα που στο βήμα βρίσκεται ο, επί πολλά χρόνια γενικός γραμματέας του Τριφυλλιού, και από τις σημαντικότερες Παναθηναϊκές μορφές Μιχάλης Παπάζογλου. Ο Απόστολος Νικολαϊδης, που μόλις ολοκλήρωσε καταχειροκροτούμενος την ομιλία του, κάθεται δίπλα στον Αντώνη Μαντζαβελάκη. Δίπλα τους ο Λουκάς Πανουργιάς. Μπροστά τους, ο ιδρυτής, Γεώργιος Καλαφάτης. Ο Πέτρος Γκιουράνοβιτς μαζί με τον Μπλούη Διακάκη, τον Γιάννη Κωστόπουλο και τον Γιάννη Μαλακατέ, κι αυτοί παρόντες. Ο Νίκος Καρακώστας τους συστήνει τον Δημήτρη Μούρτο και κάθονται όλοι μαζί. Λίγο πιο πέρα, σύσσωμη η ομάδα του 1930, με τον Τζόζεφ Κίνσλερ, τον Άγγελο Μεσσάρη, τον Αντώνη Μηγιάκη και τον ήρωα του πολέμου, Μίμη Πιερράκο.

Είναι και ο Λύσανδρος Δικαιόπουλος εκεί, ο ποδοσφαιριστής που άφησε την τελευταία του πνοή μέσα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Αντώνης Βρεττός και Θανάσης Νίκαινας ιδιαίτερα ευδιάθετοι, επαινούν τον Αχιλλέα Μακρόπουλο, που συνεχίζει απτόητος να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αγαπημένο του σύλλογο και εύχονται να αργήσουν να τον γνωρίσουν από κοντά. Ο Ανδρέας Βγενόπουλος, ο παππούς, κι αυτός εκεί, κάθεται δίπλα στον Ξενοφώντα Χατζησαράντο. Ο Φέρεντς Πούσκας, χαμογελαστός όπως πάντα, παρέα με τους Λάκη Πετρόπουλο και Γιάννη Κυράστα και δίπλα τους  ο Ιωάννης Μοάτσος. Κώστας Λινοξυλάκης και Γιάννης Παπαντωνίου ακόμα μαθαίνουν τα κατατόπια… Παρόντες και εκπρόσωποι του καλλιτεχνικού χώρου γνωστοί για τα «πράσινα» αισθήματα τους, όπως οι Νίκος Κούρκουλος, Βασίλης Αυλωνίτης, Μελίνα Μερκούρη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Χορν, Φρέντυ Γερμανός, Τζένη Καρέζη, Βίκυ Μοσχολιού, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Γιώργος Οικονομίδης, Γιώργος Μουζάκης, Παντελής Ζερβός, Μάνος Ξυδούς, Γιώργος Φούντας και άλλοι.

Έξω από την αίθουσα έχουν συγκεντρωθεί πολλοί ανώνυμοι φίλαθλοι του Τριφυλλιού, που θέλουν κι αυτοί να πάρουν μία γεύση από τη γιορτή. Δε χωρούν όλοι. Είναι χιλιάδες, εκατομμύρια… Άλλοι με κασκόλ, άλλοι με πανό, άλλοι με πράσινες φανέλες, τραγουδούν, φωνάζουν συνθήματα, αγκαλιασμένοι γελούν και κλαίνε από συγκίνηση, καθώς τους έρχονται στο νου σαν φλας-μπακ στιγμές που τους χάρισε ο Παναθηναϊκός. Η αποθέωση του αντίπαλου πλέον «Μητσάρα» στον τελικό του Κυπέλλου το 1995 καθώς και η απόλυτη ησυχία στο πέναλτι  εναντίον της Γκέτεμποργκ, δέκα χρόνια πριν, οι γυμνοί που τραγουδούσαν μέσα στα χιόνια της Ναντ, η αγκαλιά του Ομπράντοβιτς στον Διαμαντίδη στη Βαρκελώνη το 2011, η αποθέωση αντίπαλης ομάδας με «όλε» το 2007 στον τελικό κυπέλλου με τον ΑΓΟΡ, οι 35.000 του συλλαλητηρίου του 2008, τα 1.000  άτομα στο πάρκινγκ του ΟΑΚΑ («κάποτε μας κρατούσες εσύ, τώρα σε κρατάμε εμείς), ο πανηγυρισμός του Ντέγιαν στο ΣΕΦ το 1999, οι βολές του Κόντου με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας, οι 30.000 στο κλειστό σε αγώνα Παναθηναϊκός – Μπαρτσελόνα, και χιλιάδες άλλες στιγμές, μικρές ή μεγάλες που μας έφτιαξαν ή μας χάλασαν τη μέρα, που θα τις θυμόμαστε για πάντα. Και ξαφνικά το Τριφύλλι αλλάζει μορφή και γίνεται «χόρτο μαγικό». Ο Άγιος Πέτρος, εκνευρισμένος από τον «χαλασμό Κυρίου» που επικρατεί μέσα κι έξω από την αίθουσα θα προσπαθήσει να κατευνάσει τα πλήθη λέγοντας τους «Εδώ είναι ο Παράδεισος!» και δε θα αργήσει να έρθει συστημένη η απάντηση: «Κι η κόλαση εδώ!»

Η ομιλία του Μιχάλη Παπάζογλου θα κλείσει ως εξής:

«O Παναθηναϊκός αγαπητοί συνάδελφοι είναι μια μεγάλη οικογένεια, πατριαρχική, της οποίας τα μέλη διέπονται υπό μίας ειδικής νοοτροπίας. Συνδέονται, αλληλοεκτιμώνται, κινούνται και δρουν υπό μιαν λίαν ιδιότροπον σκέψιν. Ημείς οι οποίοι εζήσαμεν και ηνδρώθημεν επί μίαν τεσσαρακονταετίαν μέσα εις αυτήν την περίεργον ατμόσφαιραν, αισθανόμεθα μιάν ενδόμυχον μεταξύ μας αγάπην, εκτίμησιν, υποχρέωσιν. Όλοι έχομεν την γνώμην και την ακράδαντον πεποίθησιν ότι ο Παναθηναϊκός είναι μία πραγματικά μεγάλη ιδέα, που αποτελεί ένα μέρος του βίου μας, που θα ζη πάντα. Τα μέλη, οι αθληταί, τα συμβούλια παρέρχονται και αντιπαρέρχονται. Ο Παναθηναϊκός, όμως, θα παραμένη επί γενεάς γενεών εις την Αιωνιότητα».

“The bell that rings inside your mind

Is challenging the doors of time

This race that lasts a thousand years

Will soon be done

This is a kind of magic”

Η αίθουσα θα σειστεί από τα χειροκροτήματα και πολλά ζευγάρια μάτια θα δακρύσουν. Και μετά…Ησυχία…Και μετά… «Τον ΠΑΟ μου, τον ΠΑΟ μου, τον αγαπώ!». Όλοι θα γυρίσουν τα βλέμματα τους σε κάποια από τις πίσω θέσεις, εκεί όπου ένα ασπροπράσινο ριγέ κασκόλ έχει υψωθεί. Το κρατάει τραγουδώντας ο Οδυσσέας Καλογεράκης, παλιός οργανωτής της Θύρας 13 και άρτι αφιχθείς στην αίθουσα. Ένας-ένας, όλοι οι παρευρισκόμενοι σιγοντάρουν στον τόσο γνώριμο σκοπό: «Και ποτέ δεν τον αφήνω-ποτέ δεν τον αφήνω-να παίζει δί- να παίζει δίχως οπαδούς. Κι όπου παίζει πάντα πάω-όπου παίζει πάντα πάω, να τονε βλέ- να τονε βλέπω να νικά, τον Παναθηναϊκό μου, τον Παναθηναϊκό μου, τον ΠΑΟ μου, τον ΠΑΟ μου τον αγαπώ»…

Κάπου εδώ, η γιορτή στον Παράδεισο για τα 108 χρόνια του Παναθηναϊκού θα λάβει τέλος. Μια άλλη γιορτή, όμως, εδώ στη Γη, πρέπει να συνεχιστεί. Θα φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών όλων εκείνων που δε βρίσκονται πια εδώ; Θα είμαστε άξιοι συνεχιστές των ανθρώπων που έφτασαν τον Παναθηναϊκό στην κορυφή;

Ο Παναθηναϊκός θα συνεχίσει να κάθεται στο θρόνο του, έναν θρόνο που διάφοροι παραχαράκτες της Ιστορίας προσπαθούν να του αποσπάσουν; Η Ιστορία θα δείξει…

1908 – 2016, 108 χρόνια, and the show still goes on.

Γιατί «ο Παναθηναϊκός, που είναι μια Ιδέα, είναι Αθάνατος…»

*Ευχαριστούμε θερμά το φίλο του Παναθηναϊκού Α.Ο. Αριστοτέλη Μπενόγλου για το κέιμενο.